Değerli Bağlantılarımız,
27.08.2024 tarih ve 32645 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti
Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) kapsamında, motorlu kara taşıtlarının ticaretine
yönelik yapılan önemli düzenlemeleri aşağıda bilginize sunmaktayız.
Yönetmelik’in 32. maddesinde de belirtildiği üzere, yayımlanan işbu Yönetmelik ile 13.02.2018
tarihli ve 30331 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti
Hakkında Yönetmelik (“Mülga Yönetmelik”) yürürlükten kaldırılmıştır.
A. Tanımlamalar
Öncelikle belirtmek gerekir ki; Yönetmelik ile, Mülga Yönetmelik’ten farklı olarak bazı yeni
tanımlamalar mevzuata kazandırılmıştır. Buna göre; motorlu kara taşıtı üreticisiyle yaptığı
sözleşme kapsamında ilgili taşıt markasına ait motorlu kara taşıtlarının Türkiye’de dağıtımı
ve satışı konusunda yetkilendirilen gerçek veya tüzel kişiler “distribütör”, ikinci el motorlu
kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden ticaret şirketi, ticari işletme, esnaf ve sanatkâr işletmesi ve
bunların şubeleri “işletme”, doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen tescilli
veya tescilsiz motorlu kara taşıtlarının pazarlama ve satışıyla ilgili faaliyetler bütünü ise
“motorlu kara taşıtı ticareti” olarak isimlendirilmiş; bu ticaretin doğrudan veya aracılık
yapılmak suretiyle gerçekleştirilen tescili yapılmamış motorlu kara taşıtının pazarlama ve
satışına ilişkin kısmı ise “tescilsiz motorlu kara taşıtı ticareti” olarak adlandırılmıştır. – –
Anılan tanımlamalara ek olarak; “yetkili satıcı” ibaresi, üretici veya distribütör ile aralarında
kurulan sözleşme kapsamında tescilsiz motorlu kara taşıtı perakende ticaretiyle iştigal eden
gerçek veya tüzel kişileri ifade etmekteyken; “yetki belgesi” ise ikinci el motorlu kara taşıtı
ticaretiyle iştigal edilebilmesi için işletme adına düzenlenen belge olarak belirtilmiştir.
Doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen tescilli motorlu kara taşıtlarının
pazarlama ve satışıyla ilgili faaliyetlerin “ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti” olarak ifade
edilmesine ilişkin Mülga Yönetmelik düzenlemesi ise korunmuştur.
Mülga yönetmelik kapsamında yalnızca ikinci el motorlu kara taşıtı satışları düzenlenmekte
iken, yayınlanan Yönetmelik ile tescilli veya tescilsiz her türlü motorlu kara taşıtı ticareti
düzenleme kapsamına alınmıştır.
B. Yönetmelik Kapsamına Dahil Edilmeyen Satışlar
Yönetmelik’in 2. maddesi uyarınca, ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarından bazıları kapsam
dışı bırakılmıştır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
İşletmeler arasında gerçekleştirilen satışlar,
Motorlu kara taşıtı kiralama faaliyetinde bulunan gerçek veya tüzel kişiler adına en az
altı ay süreyle tescilli olan taşıtların bu gerçek veya tüzel kişilerce satışları, (Mülga
Yönetmelik kapsamında 1 yıl süreyle kiralanan taşıtlara atıf yapılırken, işbu Yönetmelikte
metindeki şekilde değişikliğe gidilmiştir.) –
237 sayılı Taşıt Kanununa tabi idare, kurum ve kuruluşlar ile kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarınca yapılan satışlar,
– – –
4458 sayılı Gümrük Kanunu ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında
yapılan satışlar,
Haciz, müsadere, zapt, buluntu, trafikten men gibi nedenlerle icra müdürlükleri,
alacaklı amme idareleri, milli emlak müdürlükleri, tahsil daireleri, sulh hukuk
mahkemesi satış veya tereke tasfiye memurlukları ve Bankacılık Kanununda
tanımlanan kredi kuruluşları ile diğer yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından
yapılan satışlar, (Mülga Yönetmelikte yer alan işbu istisna hükmünün kapsamı genişletilmiş
sulh hukuk mahkemesi, tereke tasfiye memurluklarının ve kredi kuruluşları tarafından
gerçekleştirilen satışlar istisna kapsamında alınarak yorum farklılıklarının önüne geçilmeye
çalışılmıştır.)
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri
Kanunu kapsamında finansal kiralama sözleşmesine konu motorlu kara taşıtlarının
kiralayan tarafından kiracıya satışları. (Mülga Yönetmelikte yer almayan yeni bir
düzenlemedir.)
İşbu fıkraya ek olarak; yetkili satıcılar arasında gerçekleştirilen tescilsiz motorlu kara taşıtı
satışları da bu Yönetmelik hükümleri kapsamı dışında bırakılmıştır.
C. Yetki Belgesi
Yönetmelik’in ikinci bölümünde genel olarak; işletmelere verilecek yetki belgelerine ilişkin
hususlar düzenlenmiştir. Buna göre, işletmelerin ticari faaliyet kapsamında ikinci el motorlu
kara taşıtı pazarlama veya satışı yapabilmeleri için yetki belgesine sahip olmaları zorunlu
kılınmıştır. Bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle üçten fazla ikinci
el motorlu kara taşıtı satışı yapılması halinde, aksi Ticaret Bakanlığınca (“Bakanlık”) tespit
edilmedikçe, her bir satış ticari faaliyet kabul edilecektir. Yetki belgesi, işletmenin bulunduğu
yerdeki Ticaret İl Müdürlüğü (“İl Müdürlüğü”) tarafından Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Bilgi
Sistemi (“Bilgi Sistemi”) tarafından verilmekte, yenilenmekte ve iptal edilmektedir. Yetki
belgesinin, her bir işletme için ayrı ayrı düzenleneceği ve devredilemeyeceği de ifade
edilmiştir.
Yönetmelik’in devamındaki 6. maddede ise ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden
ticaret şirket, ticari işletme, esnaf ve sanatkâr işletmesi ve bunların şubelerine, yetki belgesi
verilmesinde aranan şartlar düzenlenmiştir. Bahse konu şartlar sırasıyla şu şekildedir:
a) Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olunması,
b) Meslek odasına kayıtlı olunması,
c) Meslek odası ve vergi kayıtlarındaki faaliyet konuları arasında ikinci el motorlu kara taşıtı
ticaretinin bulunması,
ç) Yetki belgesi başvurusunda bulunan alım satım sorumlusunun;
1) On sekiz yaşını doldurmuş olması,
2) En az lise mezunu olması,
3) İflas etmemiş veya iflas etmiş olsa bile 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine
göre itibarının yerine gelmiş olması,
4) Kasten işlenen suçlardan dolayı beş yıldan fazla kesinleşmiş hapis cezası almamış
veya devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya
ve devlet sırlarına karşı suçlar ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık,
dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma,
edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama,
terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme, işkence,
cinsel saldırı ve çocukların cinsel istismarı suçlarından hüküm giymemiş ya da ticaret ve
sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olması,
5) Seviye 5 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması,
gereklidir. Mülga Yönetmelik’te “konkordato talebinde bulunmamış olması” alım satım
sorumlularında aranan şartlar arasında sayılmakta iken yeni Yönetmelik ile işbu şart
kapsamdan çıkartılmıştır. Yönetmelik kapsamında alım satım sorumlusunun konkordato
talebinde bulunmasının Yetki Belgesi’ne etkisi bulunmamaktadır.
Mülga Yönetmelikte yetki belgesinin reddedilmesine ilişkin gerekçeye dair herhangi bir
düzenleme bulunmamaktayken, Yeni Yönetmelik ile ret gerekçesine Bilgi Sisteminde yer
verileceği düzenlemesi getirilmiştir.
Yönetmelik’in 7. maddesine göre; yetki belgesi başvurusu, yetki belgesi verilmesinde aranan
şartların taşındığını gösteren belgelerle birlikte Bilgi Sistemi üzerinden yapılmakta ve şartları
taşıdığı anlaşılan işletmelere, başvuru tarihinden itibaren on gün içinde yetki belgesi
düzenlenmektedir.
Aşağıdaki şartların varlığı halinde ise yetki belgesinin iptal edileceği düzenlenmiştir:
1.
2.
3.
4.
5.
Belirtilen şartlardan herhangi birini kaybeden işletmenin bu durumun gerçekleştiği
tarihten itibaren on gün içinde Bilgi Sistemi üzerinden yapacağı başvuru üzerine,
Belirtilen şartlardan herhangi birine sahip olunmadığının Bakanlıkça tespit edilmesi
halinde,
Belirtilen bilgilerden herhangi birinde değişiklik olması durumunda 30 gün içinde
yenileme başvurusunda bulunulmaması nedeniyle Bilgi Sistemi üzerinden veya yazılı
olarak Bakanlıkça yapılan uyarıya rağmen on gün içinde yenileme başvurusunda
bulunulmaması halinde,
Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden işletmeye Bilgi Sistemi üzerinden veya
yazılı olarak Bakanlıkça yapılan uyarıya rağmen; – Verilen süre içinde aykırılığın ortadan kaldırılmaması halinde, – Aynı takvim yılı içinde aykırılığın tekrarlanması halinde,
Tescilsiz motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetinde de bulunan işletmenin bu faaliyeti
yürütürken satıştan kaçınması, taşıtın üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen
satış fiyatının üzerinde fiyat talep etmesi, tüketiciyi aksesuar almaya veya takas
yapmaya zorlaması ya da takas fiyatını piyasa fiyatının önemli ölçüde altında
belirlemesi gibi tescilsiz motorlu kara taşıtına ulaşılmasını zorlaştırıcı faaliyette
bulunması halinde.
Ayrıca, yukarıda anılan 3 ve 4. fıkralara dayanılarak yetki belgesi iptal edilen işletmeye ve
işletme sahibi ile işletmeyi temsile yetkili olanların sahibi veya temsile yetkili olduğu diğer
işletmelere iptal tarihinden itibaren bir yıl süreyle yetki belgesi verilmeyeceğine
hükmedilmiştir.
Görüldüğü üzere Mülga Yönetmelik şartlarından farklı olarak; yayımlanan Yönetmelik ile
yetki belgesi başvurusunda bulunan alım satım sorumlusunun mesleki yeterlilik belgesinin
Seviye 5 düzeyinde olması şartı getirilmiştir(Mülga Yönetmelikte alım satım sorumlularından en
az birinin Seviye 5 mesleki yeterlilik belgesini haiz olması kabul edilmişken). Mülga Yönetmelik ile
benzer şekilde motorlu kara taşıtları alım satım danışmanlarının ise Seviye 4 mesleki yeterlilik
belgesine sahip olması gerektiği ifade edilmiştir. (Yönetmelik m.10/1)
D. Haksız Ticari Uygulamalara İlişkin Yeni Düzenlemeler
Yönetmelik’in distribütörlerin haksız ticari uygulamaları ve yükümlülüklerini düzenleyen 11.
maddesi uyarınca; distribütörlerin, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini önemli ölçüde
bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir
ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri, haksız ticari uygulama olarak kabul
edilmiş ve haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacağı belirtilmiştir. Ayrıca ilgili
maddede; distribütörlerin, yetkili satıcıyı bir ay içinde son üç yıllık satışlarının aylık
ortalamasından fazla taşıt almaya zorlaması ve yetkili satıcının taşıt satışlarına ilişkin
kampanyalardan faydalanmasını; diğer ürün ve hizmetlerin satışı, fiyat indirimi, yetkili
satıcının kâr marjının kısıtlanması ve taşıt satış kotası gibi şartlara bağlaması gibi uygulamaları
da haksız ticari uygulama olarak nitelendirilmektedir. Spesifik olarak haksız ticari uygulama
olarak nitelendirilen işbu uygulamalar Yönetmelikte tahdidi olarak sayılmamış olup
genişletilebilecektir.
E. Yetkili Satıcılara İlişkin Yeni Yükümlülükler
i.
ii.
iii.
Yetkili satıcıların yükümlülükleri ve sipariş usulü satışları ise Yönetmelik’in 12. ve 13.
maddelerinde düzenlenmektedir. Buna göre yetkili satıcılar, tescilsiz motorlu kara taşıtlarının
pazarlama ve satışında;
tescilsiz motorlu kara taşıtına ilişkin vergilerin alıcı tarafından ödendiği andan itibaren
taşıtın satış fiyatını arttırmamak,
alıcıya taşıt fiyatını sabitleme hakkını bildirmek ve
alıcının vergileri ödediği tarihten itibaren on beş gün içinde taşıtı alıcıya teslim etmekle
yükümlü kılınmıştır. Ayrıca Yönetmelik m.12/2 hükmü kapsamında motorlu kara taşıtı
ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde sigorta, finansman, aksesuar, yedek parça satışı, servis ve
satış sonrası hizmetler gibi faaliyetler dışında ticari faaliyette bulunulamayacağı hükmü
düzenlenmiştir.
Yönetmelik’in yetkili satıcıların sipariş usulü satışlarına ilişkin hususları ihtiva eden 13.
maddesinde ise; alıcının tescilsiz motorlu kara taşıtının satış bedelinin bir kısmını önceden
ödemeyi, satıcının da bedelin kısmen veya tamamen ödenmesinden sonra taşıtı alıcıya devir
ve teslim etmeyi üstlendiği sipariş usulü satışlarda;
i.
Yazılı olarak veya elektronik ortamda sipariş formu düzenleneceği ve aynı gün alıcıya
teslim edileceği belirtilmiştir.
ii.
iii.
iv.
Ayrıca, bu form düzenlenmeden alıcıdan herhangi bir ödeme veya alıcıyı borç altına
sokan belge alınamayacağı kararlaştırılmıştır.
Ek olarak; sipariş edilen taşıtın, kırk beş günden fazla olmayacak şekilde formda
belirtilen süre içinde alıcıya teslimi zorunlu kılınmış ve bu sürenin, formun düzenlendiği
veya kısmi ödemenin yapıldığı tarihlerden hangisi önce ise o tarih esas alınarak
hesaplanacağı ifade edilmiştir. Diğer bir ifade ile kırk beş günü aşan termin süresinin
mevcudiyeti halinde sipariş usulü satışın gerçekleştirilmesi yasaklanmıştır.
Taşıt yedi gün içinde alıcıya teslim edilebilir duruma gelinceye kadar alıcıdan en fazla
nihai satış fiyatının yüzde onu oranında kısmi ödeme veya alıcıyı borç altına sokan belge
alınabileceği düzenlenmiştir.
İlgili maddenin devamında; alıcının, sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren on dört
gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin siparişi iptal
edebileceği kararlaştırılarak alıcıya herhangi bir gerekçe göstermeksizin cayma hakkı
tanınmıştır. Mevcut donanım listesinde yer almayan özelliklerle kişiselleştirilmiş siparişler ile
özel tertibatlı taşıtların sipariş edilmesi halinde ise cayma hakkının bulunmadığı
düzenlenmiştir. Siparişin iptal edildiğine dair bildirimin bu süre içinde satıcıya yöneltilmiş
olması yeterli bulunmuştur. Yetkili satıcı, sipariş iptali hakkının bulunduğu konusunda alıcıyı
yazılı olarak bilgilendirmekle yükümlü kılınmış, bilgilendirmenin yapıldığına dair ispat yükü
ise yetkili satıcı üstüne bırakılmıştır. Siparişin iptal edilmesi durumunda, alıcı tarafından
yapılan tüm ödemeler ile alıcıyı borç altına sokan her türlü belge iptal bildiriminin yetkili
satıcıya ulaştığı tarihten itibaren on gün içinde iade edilmesi zorunlu kılınmıştır.
F. İşletmelerin Yükümlülükleri
Yönetmelik’in 15. Maddesinde Mülga Yönetmelikte yer alan düzenlemeler ekseriyetle
korunarak; işletmelerin, mesleki yeterlilik belgesinin aranmayacağı haller hariç olmak
üzere, mesleki yeterlilik belgesine sahip olmayan kişileri motorlu kara taşıtı alım satım
sorumlusu veya danışmanı olarak istihdam etmeme, yetki belgesi numarasını
ekspertiz raporunun düzenlenmesi sırasında ekspertiz işletmesine ve satış sırasında
notere beyan etme, ekspertiz raporunun bir nüshasını satış sırasında notere ibraz etme,
atışına yetkili olmadığı ikinci el motorlu kara taşıtına ilişkin pazarlama ve aracılık
faaliyetinde bulunmama, yol ve kaldırım gibi kamunun ortak kullanımına ayrılmış
alanları taşıt teşhir alanı olarak kullanmama yükümlülüklerine uyması gerektiği
düzenlenmiştir. Mülga Yönetmelik’te de yer alan işbu yükümlülüklere ek olarak;
14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri saklı tutularak,
ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde başka bir ticari faaliyette
bulunulamayacağı, iş yerinin ikamet amacıyla kullanılamayacağı düzenlenmiştir.
G. Ekspertiz Raporu
İşletme (ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden ticaret şirketi, ticari işletme, esna ve
sanatkar işletmesi ve bunların şubeleri) tarafından tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve
N1G olan taşıt satışlarından önceki on gün içinde ekspertiz raporu alınacağı hükmü
düzenlenmiştir.
Mülga Yönetmelikte “üç gün” olarak düzenlenen rapor tarihi yeni Yönetmelikte “on gün”
olarak düzenlenmiş ve Mülga Yönetmelikte araç sınıfına ilişkin sınırlama bulunmazken Yeni
Yönetmelik ile araç sınıfında sınırlamaya gidilmiştir.
H. Garantiye İlişkin Düzenlemeler
Yönetmelik ile, Mülga Yönetmelik’ten farklı olarak ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinde
garantiye ilişkin çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre, model yılına göre sekiz yaşın
veya yüz altmış bin kilometrenin altında olan ve tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve
N1G olan taşıtların motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden
itibaren üç ay veya beş bin kilometre işletmenin garantisi altındadır.
Yeni Yönetmelik ile araç sınıfı özelinde sınırlamalar getirilmiş, Mülga Yönetmelik’te yer alan
tork konvertörü ve diferansiyel aksamları garanti kapsamından çıkartılmıştır. Üretici
tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında garanti, satış tarihinden itibaren
bir yıl veya yirmi bin kilometre olarak belirlenmiş; işletmenin, garanti kapsamına giren
hususları sigorta yaptırmak suretiyle karşılayabileceğine hükmedilmiştir. Garanti
kapsamında gerçekleştirilecek onarım işlemlerinde Mülga Yönetmelik m.15/3-d hükmünde
yer alan “Arızanın on iş günü içinde giderilememesi halinde, tamirde geçen on iş gününü takip eden
üç gün içinde, teslim edilen ikinci el otomobil ve arazi taşıtına benzer özelliklere sahip ücretsiz ikame
taşıt tahsis edileceğine dair taahhüt.” yükümlülüğüne yeni Yönetmelik’te yer verilmemiştir.
İ.
Mülga Yönetmelik m.16’da yer alan garanti kapsamına girmeyen hususlar, ikinci el motorlu
kara taşıtı satışına aracılık ve taşıt teslim belgesi, taşıt tanıtım kartı gibi düzenlemeler yeni
Yönetmelik ile de korunmuştur. Taşıt Tanıtım Kartı’na ilişkin Mülga Yönetmelik m.13/2-b
bendinde yer alan şasi numarasının bir kısmının karartılarak gösterileceğine ilişkin hükümde
değişiklik yapılarak Yönetmelik’in m.20/2-b fıkrası kapsamında Taşıt Tanıtım Kartı’nda araç
şasi numarasının yalnızca son 6 hanesinin yer alacağı düzenlenmiştir. Ayrıca taşıt teslim
belgesinde Mülga Yönetmelik’te yer alan düzenlemelere ek olarak “taşıt üzerindeki rehin veya
haciz gibi şerh bilgileri”nin de yer alacağı hükmü getirilmiştir. (Yönetmelik m.19/3-f)
Elektronik Ortamdaki Faaliyetlere İlişkin Yükümlülükler
Elektronik ortamdaki faaliyetlere ilişkin yükümlülükler ise Yönetmelik’in dördüncü
bölümünde detaylı biçimde düzenlenmiştir. Buna göre Yönetmelik 21. maddesine göre
işletmeler ilan verirken; Yetki belgesi numarası ve yetki belgesindeki işletme adı veya unvanı
ile diğer bilgilere güncel olarak yer vermeli, üçüncü kişileri yanıltıcı bilgi ve belgelere yer
vermemeli ve İkinci el motorlu kara taşıtının satılması, taşıt teslim belgesi süresinin veya ilan
verme yetkisinin sona ermesi halinde ilan faaliyetine gecikmeksizin son vermelidirler. Mülga
Yönetmelik m.13/3 vd. hükümlerinde yer alan düzenlemeler kapsamında ilan faaliyetine “üç
gün” içerisinde son verme süresine ilişkin düzenleme “gecikmeksizin” olarak değiştirilmiştir.
Yönetmelik’in 22. maddesi kapsamında; başkalarına ait motorlu kara taşıtlarının pazarlama
ve satışına yönelik ilanlara elektronik ortam sağlayan platformların aşağıdaki hususlara
uymakla yükümlü olduğu düzenlenmiştir:
– İşletmelerin üyeliğinin veya kaydının yapılmasından ve yenilenmesinden önce Bilgi
yetki belgesi kontrolü yapmak ve yetki belgesine sahip olmayan işletmelerin üyeliğine
veya kaydına izin vermemek. – Gerçek kişinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası ya da yabancı kimlik numarası ile
telefon numarasını; tüzel kişinin unvanı ve telefon numarasını üyelikten veya ilanın
yayımlanmasından önce doğrulamak. Her takvim yılında en az bir defa bu bilgilerin
doğruluğunu kontrol etmek, güncellenmesini sağlamak ve bu bilgileri beş yıl süreyle
saklamak. (Mülga Yönetmelik’te saklama süresine ilişkin sınırlama mevcut değilken Yeni
Yönetmelik ile beş yıllık sınır getirilmiştir.) – İlan veren gerçek kişilerin ad soyad bilgilerinin tam ad ve soyadı veya tam ad ve
soyadın/soyadlarının baş harflerini ve varsa tescil edilmiş işletme adını, tüzel kişilerin
ise tescil edilmiş unvanını ve varsa işletme adını içerecek şekilde gösterilmesini
sağlamak. – İlana konu taşıtın ilan veren kişiye veya ilan verenin gerçek kişi olması halinde birinci
ve ikinci derece kan hSistemi üzerinden ısımlarına veya eşine ait olduğunu ya da ilanı
veren kişinin ilana konu taşıt sahibi tarafından yetkilendirildiğini ilanı yayımlamadan
önce Bakanlığın elektronik sistemleri üzerinden doğrulamak. – İlanlara ilişkin talep ve şikâyetlerin internet tabanlı iletişim yöntemlerinden en az biri
ve telefon aracılığıyla iletebilmesi için müşteri hizmetleriyle iletişim imkânı sunmak ve
bu talep ve şikâyetlerin etkin şekilde yönetilerek sonuçlandırılmasını sağlamak.
J. İhale Platformlarına İlişkin Yeni Yükümlülükler – Piyasa yapısını bozucu veya tüketiciyi yanıltıcı ilanları önlemeye yönelik tedbirleri
almak.
Yönetmelik 23. madde ile ihale platformlarının uymakla yükümlü olduğu Mülga
Yönetmelik’te yer almayan yeni düzenlemelere yer verilmiştir. Bu kapsamda özetle
ihale platformlarının ihalenin şeffaflığını, güvenliğini ve adil rekabet ortamında
gerçekleştirilmesini sağlamak için gerekli önlemleri almak, ihale tarihinden en az iki
saat önce ihale platformunda ilan etmek ve bu ilanlarda asgari olarak; ihale başlangıç
bitiş tarihi ile ihale yönetimi ve kuralları, satışa sunulan taşıtın detaylı görseli ve
bilgileri (m.23/1-b-2), alıcının işletme olduğu durumlar haricinde, ilan tarihinden
önceki on gün içinde m.16’ya göre alınan ekspertiz raporu, açılış fiyatı vb. madde
metinde yer alan yükümlülüklere uyulması gerekmektedir.
K. Ön Değerlemeye İlişkin Yeni Yükümlülükler
Yönetmelik’in 24. Maddesinde ön değerleme başlığı ile getirilen yeni düzenleme ile;
elektronik ortamda ikinci el motorlu kara taşıtı ön değerlemesi yapan kişilerin asgari
olarak satıcının beyan ettiği taşıtın özellikleri dikkate alınarak ön değerleme yapılacağı
belirtilmiştir. Ön değerleme sonucu fiyat teklifi verilen ve fiziksel incelemesi
tamamlanan taşıtlara aynı gün nihai teklif verilir. Nihai teklif verilemeyecek
durumlara ilişkin ön değerleme öncesinde bilgilendirme yapma yükümlülüğü
getirilmiştir. Model yılına göre sekiz yaşın ve yüz altmış bin kilometrenin altındaki
taşıtlar için ön değerleme sonucunda verilen fiyat teklifi ile nihai teklif arasındaki fark
%5’ten fazla olamaz. Fiziksel inceleme sonucunda tespit edilen satıcı beyanına ilave
arıza ve kusurların giderilmesine ilişkin bedelin bu farka eklenebileceği
düzenlenmiştir. %5’lik oran, Bakanlık tarafından iki katına veya sıfıra kadar
artırılabilecek veya indirilebilecektir. Ön değerleme sonucunda alt ve üst sınırlar
belirtilerek fiyat teklifi verilmesi halinde %5’lik fark üst sınır üzerinden hesaplanır. Ön
değerleme sonucunda verilen fiyat teklifinin asgari 24 saat geçerli olacağı hüküm
altına alınmıştır.
L. Ödeme Sistemi
Motorlu kara taşıtı ticaretindeki ödeme sistemini düzenleyen Yönetmelik’ in 26.
maddesine göre; işletmelerin ve diğer gerçek veya tüzel kişilerin ikinci el motorlu kara
taşıtı satışlarında ödemenin bir kısmının veya tamamının nakit, havale, elektronik fon
transferi veya Bakanlıkça belirlenen diğer ödeme yöntemleriyle yapılması halinde taşıt
satış bedeli, Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluş tarafından taşıt mülkiyeti ile satış
bedelinin eş zamanlı el değiştirmesini sağlayacak şekilde oluşturulan elektronik
sistem üzerinden ödenecektir. Ayrıca, taşıt satış bedelinin bir kısmının veya
tamamının 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nda tanımlanan kredi kuruluşları veya 6361
sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nda tanımlanan
finansman ve tasarruf finansman şirketleri tarafından kredilendirilmesi halinde, kredi
tutarı haricindeki ödemeler için elektronik sistem kullanılacağı düzenlenmiştir. Mülga
Yönetmelik’te yer alan elektronik sistemin kullanılmasına ilişkin masrafların satıcıya
aktarılan satış bedelinden mahsup edileceği (Mülga Yönetmelik m. 17/2) ve elektronik
sistem özelinde verilecek hizmete ilişkin alınacak ücretlerin üst sınırının Türkiye
Noterler Birliğinin görüşü alınarak Bakanlığın belirleyeceğine (Mülga Yönetmelik m.
17/3) ilişkin hükümler korunmuştur.
M. Müşterek İlke ve Kurallar
Yönetmelik m.28 ile getirilen yeni düzenleme kapsamında; Yönetmelik kapsamında yer alan
kişilere (distribütör, yetkili satıcı, ilan platformları vb.) ek yükümlülükler getirilmiştir. Bu
kapsamda aldatıcı veya dürüstlük kuralına aykırı davranışlar ile haksız ve hukuka aykırı ticari
uygulamalarda bulunmamak, hizmet verdiği kişilerin alım satım tercihlerini etkileyecek
niteklikteki bilgileri gizlememek ve bu kişilerin yasa dışı veya etik olmayan uygulamalara
teşvik etmemek, motorlu kara taşıtı ticaretinin geliştirilmesi, piyasa aksaklıklarının
giderilmesi veya ortaya çıkmasının önlenmesi ve tüketicini korunması gibi amaçlarla
Bakanlıkça alınan tedbirlere ve verilen talimatlara uymak, Bakanlıkça talep edilen bilgi ve
belgeleri talebe uygun şekilde Bakanlığa sunma yükümlülükleri getirilmiştir.
N. Toplu İşyeri ve Taşıt Pazarı
Mülga Yönetmelik’te yer alan düzenlemeler ekseriyetle korunmuş olmakla birlikte Toplu İş
Yeri şartlarından otopark alanına ilişkin Mülga Yönetmelik m.19/2-ç bendi “Brüt inşaat
alanının en az dörtte biri oranında otoparka sahip olması” düzenlemesi yerine “Otopark
Yönetmeliği’nde belirtilen otopark şartları” şeklinde değiştirilmiştir. Ayrıca Yönetmelik m.29/3
fıkrası ile getirilen yeni düzenleme ile toplu iş yeri projelerinin belirtilen fiziksel şartları haiz
olup olmadığının yapı ruhsatı verilmeden önce yetkili idare tarafından kontrol edileceği ve bu
şartları taşımayan iş yerlerine ruhsat verilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.
O. Denetim ve Ceza Hükümleri
Mülga Yönetmelik’te yer alan düzenlemeler ekseriyetle korunmuş Yönetmelik’in 22.
Maddesinde yer alan “İlan Platformlarının Yükümlülükleri” başlıklı hükümlere aykırı hareket
edenler hakkında 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun m.12/1-d
bendinde, diğer hükümlere aykırı hareket edenler hakkında ise 6585 sayılı Perakende
Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun m.18 hükümlerinde öngörülen idari para
cezalarının Bakanlık tarafından uygulanacağı düzenlenmiştir.
Son olarak belirtmek isteriz ki; Yönetmelik’in yetkili satıcıların yükümlülüklerini düzenleyen
12. maddesi, bu satıcıların sipariş usulü satışlarını düzenleyen 13. maddesi ve distribütörler
haricinde taşıt ithal edenlere ilişkin hüküm ihtiva eden 14. maddesi ile, ihale platformları ve
ön değerleme işlemi hakkında düzenlemeler içeren 23. ve 24. maddelerinin, 01.01.2025
tarihinde; ödeme sistemine ilişkin 26. maddenin ise işletmeler için yayım tarihinde (27.08.2024)
diğer gerçek veya tüzel kişiler bakımından yayımı tarihinden bir ay sonra (27.09.2024)
yürürlüğe gireceği kararlaştırılmıştır. Yönetmelik’in kalan diğer hükümler ise yayımı
tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Yukarıda detaylıca açıklanan; 27.08.2024 tarih ve 32645 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Yönetmelik’e buradan ulaşabilirsiniz.